Eiwitten

Eiwitten, ook wel proteïnen genoemd, vormen een belangrijk onderdeel van onze voeding. We hebben ze nodig voor de groei, het herstellen van spierweefsel, het in stand houden van de spieren, hormonen, botweefsel, .... Daarom worden de eiwitten "de bouwstoffen van ons lichaam" genoemd.

We maken een onderscheid tussen:

• Eiwitten van dierlijke herkomst
• Eiwitten van plantaardige herkomst
• Eiwitten van bacteriële herkomst

In de voeding

Eiwitten vinden we in nagenoeg alle voedingsmiddelen, met uitzondering van olie en suiker. We maken een onderscheid tussen dierlijke en plantaardige eiwitten:

DIERLIJK

Melk en melkproducten
Kaas
Orgaanvlees
Vleeswaren
Gevogelte
Vis
Eieren

PLANTAARDIG 

Brood
Granen en graanproducten
Peulvruchten
Aardappelen
Sojabonen
Noten
Seitan

Groenten en fruit zijn niet in dit overzicht opgenomen omdat ze maar heel weinig eiwitten bevatten.

De meeste dierlijke eiwitten hebben een hoge "benutbaarheid". Dit wil zeggen dat ze gemakkelijk door ons lichaam kunnen worden opgenomen, klaar voor gebruik. Plantaardige eiwitten zijn meestal zo samengesteld dat ze gecombineerd moeten worden met andere plantaardige of dierlijke eiwitbronnen om een hoge benutbaarheid te bekomen. Soja vormt hierop een uitzondering.

Om een hoge benutbaarheid van plantaardige eiwitten te bekomen, kan je telkens twee van de vier onderstaande groepen te combineren:

PEULVRUCHTEN                                 TARWEKIEMEN

AARDAPPELEN                                    MELK
GRANEN                                             ZUIVELPRODUCTEN
NOTEN/ZADEN                                   EIEREN

Functies

We hebben eiwitten (aminozuren) nodig voor:

• Het opbouwen van weefselcellen
• Het opbouwen van rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes
• Enzymen (zorgen voor de afbraak van voedingsstoffen)
• Transport van stoffen in ons lichaam
• Hormonen (zijn opgebouwd uit eiwitverbindingen)
• Energie

Als we niet voldoende koolhydraten en vetten opnemen in ons lichaam, zullen eiwitten gebruikt worden als energiebron. Bij een ernstig tekort aan energie kan het lichaam ook de lichaamseiwitten als energiebron gaan gebruiken.

Gezondheid

Wanneer we te weinig eiwitten eten, spreken we van eiwitondervoeding. Dit leidt tot vermindering van het gehalte aan bloedeiwitten en immuunstoffen waardoor onze weerstand tegen bacteriële infecties vermindert.

De eerste verschijnselen van eiwitondervoeding:

• Achterblijven in de groei
• Slechte wondgenezing
• Bloedarmoede
• Oedeem

Indien het probleem dan niet wordt aangepakt, kan dit later gaan resulteren in vatbaarheid voor infecties, spieratrofie (= geleidelijke afbraak van spieren), verteringsproblemen, leverdegeneratie (= aantasten van de leverfunctie), ...

Eten we daarentegen te veel eiwitten (= eiwitovervoeding), dan kan dit leiden tot:

• Nierbelasting door verhoogde uitscheiding van ureum
• Verhoogde uitscheiding van urinezuur
• Verhoogde excretie van calcium ter hoogte van de nieren
• Vermoedelijk verhoogd risico op diabetes
• Op jonge leeftijd verhoogd risico op obesitas
• Vermoedelijk invloed op de botstofwisseling

Aanbevelingen

Het is niet nodig om dagelijks vlees en zuivel te eten, maar je spreidt best je eiwitinname over de dag. Bovendien is de ideale verhouden van je opgenomen eiwitten:

• 2/3 plantaardige eiwitten
• 1/3 dierlijke eiwitten